Ενιαίο Πρόγραμμα – Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς (ΕΠ-ΠΘΣ, PW-PBS)

Η εφαρμογή του ΕΠ-ΠΘΣ, ως μια ενιαία προσέγγιση, απαιτεί μια βιώσιμη, μακροπρόθεσμη διαδικασία

Βασικό σημείο: Η εφαρμογή του ΕΠ-ΠΘΣ (PW-PBS) απαιτεί χρόνο, έχει αντίκτυπο σε διάφορα επίπεδα (παιδιά, οικογένειες, επαγγελματίες, προσχολικά περιβάλλοντα, κοινότητες) και επιθυμητά αποτελέσματα (κοινωνικοσυναισθηματική μάθηση, υγεία, μάθηση και θετικό σχολικό κλίμα). Η διάρκεια της εφαρμογής μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τις ειδικές ανάγκες και τους στόχους κάθε προσχολικού πλαισίου, αλλά συνήθως απαιτείται πάνω από ένα έτος για την πλήρη ενσωμάτωση. Οι συνεχείς αξιολογήσεις, ενημερώσεις και έλεγχοι πιστότητας είναι απαραίτητες για να διασφαλιστεί η συνεχής αποτελεσματικότητα των συστημάτων και πρακτικών του ΕΠ-ΠΘΣ. Η δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων (διοίκηση, επαγγελματίες, παιδιά, γονείς και η ευρύτερη κοινότητα) δημιουργεί μια θετική και υποστηρικτική σχολική κουλτούρα για μακροπρόθεσμη επιτυχία. Οι εκπαιδευτικοί φορείς πρέπει να εξετάσουν επαρκή και λογικά χρονοδιαγράμματα και να καθορίσουν πολιτικές που υποστηρίζουν τη μακροπρόθεσμη εφαρμογή. Ένα εκτεταμένο χρονοδιάγραμμα επιτρέπει στους επαγγελματίες να μάθουν και να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες, να υποστηρίξουν ο ένας τον άλλον ώστε να γίνουν ικανοί στην προσέγγιση και να βελτιώσουν τις πρακτικές του ΕΠ-ΠΘΣ ώστε να προσαρμόζονται στις εξελισσόμενες ανάγκες των παιδιών. Η παρατεταμένη δέσμευση επιτρέπει στις παρεμβάσεις να ενσωματωθούν πραγματικά στην καθημερινότητα στην ΑΦΠΠΗ, δημιουργώντας ένα θετικό και υποστηρικτικό περιβάλλον με διαρκή αποτελέσματα στην ανάπτυξη και τη συμπεριφορά των παιδιών (βλ. τους βασικούς πόρους PBS-ECEC παρακάτω).

Απόψεις των επαγγελματιών ΑΦΠΠΗ και των εκπαιδευτικών φορέων όπως προέκυψαν από τα αποτελέσματα του έργου PBS-ECEC

“Οι διευθυντές πρέπει να κατανοήσουν το χρόνο που θα χρειαστεί για την εφαρμογή αυτής της προσέγγισης- αν οι επαγγελματίες ενημερώνονται και τους εξηγείται γιατί αυτός ο χρόνος είναι απαραίτητος για την επιμόρφωση, θα υπάρξει μικρότερη αποθάρρυνση και θα κατανοήσουν το χρόνο που απαιτείται για την απόκτηση των δεξιοτήτων”. (P., Πορτογαλία).  

“Το πρόγραμμα ενσωματώνεται σταδιακά στην εργασία μας (…). Από την εμπειρία μου με το πρόγραμμα, πιστεύω ότι είναι αποτελεσματικό και πρέπει να εισαχθεί στα σχολεία”. (Π., Κύπρος)

“Η εφαρμογή του ΕΠ-ΠΘΣ απαιτεί τη χρήση τεκμηριωμένων μεθόδων αξιολόγησης και κατάλληλων εργαλείων για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς της. Η διαδικασία αυτή μπορεί να πάρει χρόνο. Ωστόσο, το ΕΠ-ΠΘΣ είναι μια ευέλικτη προσέγγιση, που επιτρέπει σε κάθε σχολείο να το εφαρμόσει σύμφωνα με τις συγκεκριμένες ανάγκες και το χρονοδιάγραμμά του.” (Κ., Ελλάδα)

 Τι μπορεί να κάνει την διαφορά στο μέλλον;

  Στρατηγική:  (Επισκεφθείτε την Έκθεση Μελέτης Αξιολόγησης Επιπτώσεων και Συστάσεων Πρακτικής για να μάθετε περισσότερα)

Δράσεις

• Προώθηση του σχεδιασμού, της παρακολούθησης και της αξιολόγησης με επίκεντρο την ποιότητα και τα θετικά αποτελέσματα. Το ΕΠ-ΠΘΣ απαιτεί επαρκή χρόνο για την εκπαίδευση του προσωπικού στις αρχές και τις στρατηγικές του, για την προσαρμογή των παρεμβάσεων στις ατομικές ανάγκες των παιδιών, για τη συνεπή εφαρμογή στρατηγικών θετικής συμπεριφοράς και για την ενεργό συμμετοχή όλων των επαγγελματιών της ΑΦΠΠΗ.
• Παροχή κατευθυντήριων γραμμών εφαρμογής που ευνοούν τη συνοχή μέσω της σταθερότητας του εργατικού δυναμικού και της επαρκούς επιμόρφωσης, κατάρτισης και ενσωμάτωσης των νέων μελών του προσωπικού στις πρακτικές του ΕΠ-ΠΘΣ.
• Ενθαρρύνετε τη χρήση τεκμηριωμένων μεθόδων για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής σε διάφορα χρονικά σημεία και την παρακολούθηση των αλλαγών στα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα των παιδιών.
• Υιοθετήστε μια μακροπρόθεσμη προοπτική που επιτρέπει την καλύτερη διαχείριση των πόρων- για παράδειγμα, διαθέστε επαρκή χρηματοδότηση και πόρους για τη διαρκή εφαρμογή του ΕΠ-ΠΘΣ, συμπεριλαμβανομένης της επαγγελματικής ανάπτυξης του προσωπικού και των πρωτοβουλιών εμπλοκής της οικογένειας.

Στρατηγική:  Υποστήριξη μιας μακροπρόθεσμης προσέγγισης βιωσιμότητας σε επίπεδο κοινότητας

Δράσεις

• Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών φορέων και των κοινοτικών οργανώσεων για τη στήριξη των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων στα περιβάλλοντα της ΑΦΠΠΗ.
• Παροχή κινήτρων στα συστήματα ΑΦΠΠΗ για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τα θετικά αποτελέσματα του παιδικού και σχολικού κλίματος, τα οποία μπορούν να παρέχουν πληροφορίες για μελλοντικές πολιτικές αποφάσεις για την ανάπτυξη σχεδίων βιωσιμότητας.
• Ενθαρρύνετε τον κριτικό αναστοχασμό και τη δημιουργία αντανακλαστικών κοινοτήτων πρακτικής ως υποστηρικτών της επαγγελματικής αυτονομίας και μάθησης.
• Προώθηση μιας κοινότητας υποστήριξης και συνεργασίας μεταξύ των προσχολικών δομών που έχουν εφαρμόσει με επιτυχία το ΕΠ-ΠΘΣ (εκπαίδευση μεταξύ συναδέλφων και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, στρατηγικών και διδαγμάτων), ενώ παράλληλα θα εισαχθούν πρωτοβουλίες που θα αναγνωρίζουν τις προσχολικές δομές με επιτυχημένη μακροπρόθεσμη εφαρμογή του ΕΠΠΘΣ, ώστε να παρακινηθούν και άλλες δομές να υιοθετήσουν την προσέγγιση.

Ποια είναι τα αναμενόμενα οφέλη και ο αντίκτυπος;

1. Με την ενσωμάτωση των αρχών και των στρατηγικών του ΕΠ-ΠΘΣ στην κουλτούρα και τις πρακτικές της ΑΦΠΠΗ για μια παρατεταμένη περίοδο, τόσο οι επαγγελματίες όσο και τα παιδιά μπορούν να βιώσουν τα πλήρη οφέλη.
2. Με συνεπή εφαρμογή και συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη, οι επαγγελματίες μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις προκλητικές συμπεριφορές, να προωθήσουν θετικές κοινωνικές δεξιότητες και να ενισχύσουν ένα υποστηρικτικό και χωρίς αποκλεισμούς μαθησιακό περιβάλλον.
3. Με την άμβλυνση των χρονικών περιορισμών, για παράδειγμα, μέσω της διαδικτυακής επιμόρφωσης και κατάρτισης, οι επαγγελματίες μπορούν να συμμετέχουν στην επαγγελματική ανάπτυξη με τον δικό τους ρυθμό, να προωθήσουν μια κουλτούρα δια βίου μάθησης και να αναπτύξουν μια συνεργατική προσέγγιση που ενθαρρύνει την ανταλλαγή απόψεων, ενισχύει την καινοτομία και προωθεί τη λήψη αποφάσεων βάσει στοιχείων.
4. Καθώς το ΕΠ-ΠΘΣ εδραιώνεται βαθιά στην ΑΦΠΠΗ, δημιουργεί τα θεμέλια για μια διαρκή κουλτούρα σεβασμού. Η μακροπρόθεσμη δέσμευση στην εφαρμογή του ΕΠ-ΠΘΣ επιτρέπει τη συνεχή βελτίωση και τελειοποίηση της προσέγγισης με βάση τις εξελισσόμενες ανάγκες της προσχολικής δομής.
5. Η σημασία της επέκτασης της εφαρμογής έγκειται στην παροχή στα παιδιά επαρκούς έκθεσης σε στρατηγικές υποστήριξης της θετικής συμπεριφοράς. Αυτή η παρατεταμένη ενασχόληση επιτρέπει στις παρεμβάσεις να ενσωματωθούν στην καθημερινή ρουτίνα των κέντρων φροντίδας και ανάπτυξης παιδιών, οδηγώντας σε μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα, μεταξύ των οποίων:
   • θετικές αλλαγές στην κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη και συμπεριφορά των παιδιών,
   • ενισχυμένη επαγγελματική γνώση και δέσμευση για πρακτική βασισμένη σε τεκμηριωμένα στοιχεία
   • ενισχυμένες συνεργασίες μεταξύ προσχολικών δομών, οικογενειών και κοινοτήτων.
   • ισχυρότερες σχέσεις παιδαγωγού-παιδιού (εμπιστοσύνη, δεσμός),
   • θετική αλλαγή της κουλτούρας στην προσχολική δομή (κοινωνικό κλίμα που καλλιεργείται και περιλαμβάνει όλα τα μέλη),
   • συνεχής παρακολούθηση και προσαρμογή των στρατηγικών για παιδιά με σύνθετες συμπεριφορικές ανάγκες,
   • λήψη αποφάσεων βάσει δεδομένων, η οποία βοηθά στον εντοπισμό τάσεων και προτύπων που παρέχουν πληροφορίες για τη βέλτιστη αποτελεσματικότητα.

Προτεινόμενες πρακτικές

Διαδικτυακό μάθημα κατάρτισης PBS-ECEC

Οι συμμετέχοντες στο έργο PBS-ECEC έλαβαν μικτή, ασύγχρονη εκπαίδευση στο πλαίσιο μιας προσέγγισης “εκπαίδευσης των εκπαιδευτών” και είχαν πρόσβαση σε διαδικτυακούς μαθησιακούς πόρους. Η εκπαίδευση, που πραγματοποιήθηκε μέσω διαδικτύου, παρείχε μια πολύτιμη ευκαιρία για μεγαλύτερη χρονική ευελιξία. Οι επαγγελματίες μπορούσαν να συμμετάσχουν στις εκπαιδευτικές συνεδρίες με το δικό τους ρυθμό και χρόνο, επιτρέποντάς τους να εξισορροπήσουν τις επαγγελματικές τους ευθύνες με τις προσωπικές τους υποχρεώσεις. Αυτή η ευελιξία τους επέτρεψε να διαθέσουν χρόνο ειδικά για την κατάρτιση και την εφαρμογή, ενώ παράλληλα υποστήριξαν τους συναδέλφους τους στην εξεύρεση κατάλληλων χρονικών διαστημάτων για τη συμμετοχή τους. Στα πλαίσια της διαδικτυακής κατάρτισης, οι συμμετέχοντες επέδειξαν προθυμία να επενδύσουν στην επαγγελματική τους ανάπτυξη, ξεπέρασαν τους χρονικούς περιορισμούς και συνεργάστηκαν ενεργά για τη δημιουργία ενός θετικού και υποστηρικτικού μαθησιακού περιβάλλοντος για τα παιδιά.  

Υποστηρικτικά στοιχεία και πόροι

Βασικοί πόροι

Αξιολόγηση αναγκών σε τέσσερις χώρες 

Krousorati, K., Grammatikopoulos, V., Agathokleous, A., Michaelidou, V., Szproch, A., O’Brien, M., Barros, S., Araújo, S., Santos, M., & Sousa, M. (2023). PBS–ECEC transnational consolidated report: Research findings for developing the guide on Positive Behaviour Support in early childhood education and care.  https://PBS–ECEC.eu/wp–content/uploads/documents/PBS–ECEC_NeedsAssessment_Consolidated_report_EN.pdf   

Οδηγός για τη χρήση του PW-PBS στο ECEC

Krousorati, K., Grammatikopoulos, V., Agathokleous, A., Michaelidou, V., Szproch, A., O’Brien, M., Araújo, S., Santos, M., Sousa, M., & Barros, S. (2023). PBS–ECEC guide on Positive Behaviour Support in early childhood and care in European countries. https://PBS–ECEC.eu/wp–content/uploads/outputs/PBS–ECEC_Guide_EN.pdf  

Διαδικτυακές ενότητες PBS-ECEC

PBS–ECEC Consortium (n.d.). Implementing Positive Behaviour Support in early childhood education and care [MOOC]. https://PBS–ECEC.ese.ipp.pt/login/index.php

Μελέτη εκτίμησης επιπτώσεων & συστάσεις

Szproch, A., O’Brien, M., Araújo, A., Santos, M., Oliveira, V., Barros, S., Otero-Mayer, A., Michaelidou, V., Agathokleous, A., Krousorati, K., & Grammatikopoulos, V. (2023). Report of the PBS–ECEC impact assessment study and practice recommendations. Result 3: Transnational Report.  https://PBS– ECEC.eu/wp–content/uploads/2023/10/PBS–ECEC_R3_Consolidated–Report–Final.pdf  

Πρόσθετοι πόροι

Carter, D. R., Van Norman, R. K., & Tredwell, C. (2011). Program-Wide Positive Behavior Support in Preschool: Lessons for Getting Started. Early Childhood Education Journal, 38, 349–355.

https://doi.org/10.1007/s10643–010–0406–0  

Fox, L., & Perez Binder, D. (2015). Getting preschool classrooms on board with School-Wide Positive Behavioral Intervention and Supports (SW-PBIS) [Fact sheet].

https://challengingbehavior.org/docs/Get–on–board–SW–PBIS.pdf

Fox, L., & Lentini, R. (2016). Positive behavior support in early childhood. Paul H. Brookes Publishing.

Goldberg, J. M., Sklad, M., Elfrink, T. R., Schreurs, K. M., Bohlmeijer, E. T., & Clarke, A. M. (2019). Effectiveness of interventions adopting a whole school approach to enhancing social and emotional development: a meta-analysis. European Journal of psychology of Education, 34(4), 755-782.

https://doi.org/10.1007/s10212–018–0406–9

Jones, S. M., & Bouffard, S. M. (2012). Social and emotional learning in schools: From programs to strategies. Social Policy Report, 26(4), 1-33. https://doi.org/10.1002/j.2379–3988.2012.tb00073.x

Mahoney, J. L., Weissberg, R. P., Greenberg, M. T., Dusenbury, L., Jagers, R. J., Niemi, K., Schlinger, M., Schlund, J., Shriver, T. P., VanAusdal, K., & Yoder, N. (2021). Systemic social and emotional learning:

Promoting educational success for all preschool to high school students. American Psychologist, 76(7), 1128–1142. https://doi.org/10.1037/amp0000701